De 5 elementen in de Chinese geneeskunde

Naast kennis van de begrippen Qi, Yin en Yang is ook kennis van de 5 elementen belangrijk om de Chinese geneeskunde een klein beetje beter te gaan begrijpen.

De 5 elementen heb je al diverse keren voorbij zien komen in de video’s met meridiaanstrekkingen, daarbij volgen we meestal de voedende cyclus van de 5 elementen, maar er is ook een controlerende cyclus die we niet mogen vergeten.

Maar eerst een stukje over de associaties in de 5 elementen.

De 5 elementen en de seizoenen

De 5 elementen zijn eigenlijk 5 fasen die elkaar voortdurend beïnvloeden en waarbinnen de relaties regelmatig veranderen. Je ziet de 5 fasen onder andere terug in de seizoenen die elkaar opvolgen:

Lente hoort bij het Houtelement.
Zomer hoort bij het Vuurelement.
Nazomer hoort bij het Aarde-element.
Herfst hoort bij het Metaalelement.
Winter hoort bij het Waterelement.

Maar ook in het dag- en nachtritme zie je de elementen terug:

De ochtend hoort bij het Houtelement.
De middag bij het Vuurelement.
De namiddag bij het Aarde-element.
De avond bij het Metaalelement.
De nacht bij het Waterelement.

Bij elk element horen, naast de seizoenen en dagdelen, onder andere organen (een Yin- en een Yang-orgaan), weefsels, zintuigen, kleuren, geluiden, emoties, geuren, bewegingen, windrichtingen en smaken.

De elementen staan met elkaar in verbinding en daardoor kunnen ze elkaar voeden of controleren. Ook aspecten binnen een element kunnen elkaar beïnvloeden, bijvoorbeeld voeding met een zure smaak kan de Lever versterken doordat ze beiden onderdeel zijn van het Houtelement.

De voedende en controlerende cylcus

Tussen de elementen aan de buitenkant zie je pijlen staan. Deze pijlen geven aan dat de elementen elkaar voeden: Hout voedt Vuur, Vuur voedt Aarde, enz.

Dit zie je ook terug in de natuur: hout is brandstof voor vuur, vuur vormt materie om tot as, enz. Deze cyclus wordt de Sheng cyclus, voedende cyclus of moeder-kind relatie genoemd.

Aan de binnenkant zie je ook pijlen tussen de elementen staan. Deze geven aan dat de elementen elkaar controleren. Hierdoor wordt het evenwicht tussen de elementen behouden. Metaal controleert Hout, Aarde controleert Water, enz.

Ook dit zie je terug in de natuur: metaal controleert hout door het om te hakken, aarde bedwingt water door het in te dammen en te absorberen, enz. Deze cyclus wordt de Ko cyclus, controlerende cyclus of grootouder-kind relatie genoemd.

Om jezelf gezond te houden, is het belangrijk dat de elementen met elkaar in balans zijn.

Doordat de Elementen (en dus de Organen) elkaar op verschillende manieren kunnen beïnvloeden, zijn er diverse mogelijkheden als een Orgaan niet goed functioneert.

Een disbalans kan komen doordat een element te zwak is en daardoor een ander element niet goed kan voeden of controleren. Maar ook als een element te sterk is, kan het zijn functie van voeden of controleren niet goed uitvoeren.

Als voorbeeld nemen we het Aarde-element, dit kan in disbalans zijn door één van de volgende opties:

Het Aarde-element is uitgeput geraakt of zwak van zichzelf

Het Metaalelement is te sterk is en vraagt veel energie van het Aarde-element dat daardoor verzwakt.

Het Vuurelement is zwak en kan daardoor het Aarde-element niet goed voeden.

Het Waterelement is te sterk en overheerst het Aarde-element, dat daardoor verzwakt.

Het Houtelement is te sterk en kan het Aarde-element te sterk (over-)controleren, waardoor deze verzwakt.

Zelf aan de slag met de 5 elementen

In onderstaande video vind je een serie meridiaanstrekkingen waarin de voedende cyclus gevolgd wordt. Je kunt deze serie gebruiken om de cyclus in balans te krijgen.