Piriformis syndroom: een brug tussen oost en west
Soms komen mensen bij me in de praktijk met een klacht die heel fysiek lijkt; een stekende pijn in de bil, soms uitstralend naar het been, alsof er iets klem zit. En eerlijk is eerlijk: dat zit er ook. Maar de vraag is altijd waarom?
Eén van de oorzaken die ik regelmatig tegenkom is het piriformis syndroom. Het piriformis syndroom is een veelvoorkomende, maar vaak slecht begrepen oorzaak van bil- en beenpijn. In de westerse geneeskunde wordt het vooral benaderd vanuit anatomie en neurologie, terwijl de Chinese geneeskunde het bekijkt vanuit energiebanen, orgaanbalans en disharmonie in het lichaam. In deze blog neem ik je mee in beide werelden: wat is het piriformis syndroom, hoe wordt het in beide stromingen verklaard en hoe kun je het verlichten en voorkomen?
Wat is het piriformis syndroom?
De piriformis is een diepliggende spier in je bil. Hij loopt van het heiligbeen (dat driehoekige bot onderaan je wervelkolom) naar de bovenkant van je dijbeen, en helpt je been naar buiten draaien. Heel nuttig dus. Maar… soms verkrampt deze spier. En dat is precies waar het pijn gaat doen. Bij sommige mensen loopt de grote heupzenuw, de nervus ischiadicus vlak langs of zelfs door deze spier heen.
Het piriformis syndroom ontstaat wanneer deze spier verkrampt of geïrriteerd raakt, waardoor de heupzenuw bekneld raakt. Dit kan leiden tot uitstralende pijn in de bil, het been en soms zelfs tot tintelingen of gevoelloosheid. Het lijkt op ischias, maar de oorzaak ligt in de spier zelf, niet in de onderrug.
Oorzaken vanuit westerse perspectief
In de westerse geneeskunde zijn de mogelijke oorzaken van piriformis syndroom onder andere:
- Overbelasting door langdurig zitten (bijvoorbeeld in de auto of op een bureaustoel)
- Slechte houding of bewegingspatronen
- Direct trauma, zoals een val op de bil
- Spierverkorting door eenzijdige sportbelasting, bijvoorbeeld bij hardlopers of wielrenners
- Zwakte of instabiliteit van de core (romp) en bekkenregio
De behandeling richt zich meestal op:
- Rek- en versterkingsoefeningen voor de bilspieren en heuprotatoren
- Houdingsadvies
- Fysiotherapie of manuele therapie
- Soms pijnstillers of ontstekingsremmers
- In ernstige gevallen: injecties of zelfs operatieve ingrepen
Heel waardevol, zeker in acute situaties. Maar wat mij opvalt, is dat de vraag “waarom verkrampte deze spier eigenlijk?” vaak onbeantwoord blijft. En precies dáár begint de Chinese geneeskunde te spreken.
In mijn praktijk werk ik veel met acupunctuur, acupressuur en energetisch lichaamswerk. En ik merk steeds weer hoe mooi de Chinese geneeskunde een klacht als deze kan vertalen naar het grotere geheel.
In de TCM betekent pijn: stagnatie van Qi (levensenergie) en Bloed. In het geval van het piriformis syndroom betekent dit dat de energie in het gebied van de bil (vooral langs de Blaas- en Galblaasmeridiaan) niet goed stroomt.
Het piriformis syndroom in de Chinese geneeskunde (TCM)
In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) is pijn het resultaat van een verstoring in de stroom van Qi (levensenergie) en Bloed. Deze stagnatie kan ontstaan door verschillende factoren: stagnatie, disbalans van Organen of invasie door Externe pathogene factoren
1. Qi- en Bloedstagnatie
De bilregio valt in het gebied van de Blaasmeridiaan en de Galblaasmeridiaan, die beiden een belangrijke rol spelen bij het bewegen van Qi en Bloed in het been en bekkengebied. Als de Qi hier stagneert, bijvoorbeeld door langdurig zitten, weinig beweging of stress, kan er pijn ontstaan.
2. Lever- en Galblaasdisbalans
De Lever zorgt in de TCM voor de soepele stroming van Qi. Als de Leverenergie stagneert (vaak door frustratie, onderdrukte emoties of langdurige stress), kan dit leiden tot spierverkramping. Omdat de Galblaasmeridiaan door het heupgebied loopt, kan een verstoring hier direct invloed hebben op de piriformis.
3. Invasie van Koude of Damp
TCM ziet Koude en Damp als externe pathogenen die via de huid of meridianen het lichaam binnendringen. Ze kunnen zich ophopen in spieren en gewrichten, vooral als er al een interne zwakte van de Organen is. Koude vernauwt de bloedvaten, waardoor Qi en Bloed minder goed stromen en de spier als het ware "bevriest" in een krampachtige toestand.
Behandeling vanuit de Chinese geneeskunde
1. Acupunctuur
Een veelgebruikte behandeling bij het piriformis syndroom is acupunctuur. Door specifieke punten aan te prikken op onder andere de Blaas-, Galblaas- en Levermeridianen kan de stroom van Qi en Bloed hersteld worden. Dit verlicht pijn, ontspant de spier en pakt de oorzaak aan.
2. Cupping en guasha
Cupping helpt bij het losmaken van stagnaties en het verbeteren van de bloedcirculatie. Op de bil en onderrug kan dit wonderen doen. Guasha, schrapen van de huid met een guashasteen, werkt op een vergelijkbare manier.
3. Moxa (moxibustie)
Bij koude- of dampgerelateerde klachten wordt vaak moxa ingezet: het verwarmen van acupunctuurpunten of spieren met het kruid Artemisia. Dit verwarmt, opent de meridianen en verdrijft pathogenen.
4. Kruidentherapie
Een Chinese kruidenformule kan ingezet worden om stagnatie op te lossen, Koude te verdrijven of de Lever- en Nierenergie te versterken, afhankelijk van het patroon van de klacht.
5. Voeding en levensstijl
De TCM kijkt ook naar voeding en levensstijl. Warme, voedende maaltijden, voldoende rust en een regelmatige routine kunnen helpen bij herstel. Stressreductie is hierbij ook belangrijk, bijvoorbeeld met ademhalingsoefeningen, meditatie of qi gong.
Praktische tips bij piriformis syndroom
- Beweeg regelmatig: sta elk uur op, vooral als je veel zit.
- Voeg warmte toe: een warmtekussen op de bilspier kan verlichting geven.
- Herken je emoties: onderdrukte frustratie of boosheid kan spanning geven op de Leverenergie. Zorg voor ontlading, bijvoorbeeld via schrijven of rustige beweging.
- Overweeg acupunctuur of massage, zeker als de klachten langer aanhouden.
- Rek zachtjes: hieronder vind je een aantal rekoefeningen. Doe de oefeningen zowel links als rechts, ook als je maar aan één kant last hebt. Houd de rek zo’n 1-3 minuten vast
Rekoefeningen
Oefening 1: kom op handen en knieën en breng één knie vlak achter je handen met je voet iets naar binnen, leun dan met je bovenlichaam naar voren.
Oefening 2: kom liggen op je rug, leg je enkel op je andere knie en trek het been naar je toe, houd deze vast met je handen.
Oefening 3: kom zitten met je benen naar voren, zet één voet over het gestrekte andere been heen en draai je bovenlichaam naar dit gebogen been.
Oefening 4: kom weer liggen en zet je benen gebogen neer met je voeten ver uit elkaar, laat dan beide knieën naar één kant vallen.
Oefening 5: hiervoor heb je een massagebal of een tennisbal nodig, leg deze onder de pijnlijke plek en ontspan, blijf even zo liggen.
Luister naar je lijf : vaak fluistert het eerst. Als je niet luistert, gaat het schreeuwen.
Tot slot: je lichaam liegt niet
Wat ik zo bijzonder vind aan het werken met dit soort klachten, is dat er altijd een diepere laag onder ligt. Een verkrampte spier vertelt een verhaal, over vermoeidheid, over grenzen, over ingehouden boosheid of over het verlangen om te bewegen, te dansen, te leven.
In mijn praktijk zie ik keer op keer dat het mogelijk is om die boodschap te horen, te helen en weer te gaan stromen. Soms met een naald, soms met een aanraking, soms met stilte. En altijd met aandacht.
Heb jij last van bil- of beenpijn en wil je dat eens van binnenuit onderzoeken? Je bent van harte welkom.
0 Comments